آیین‌نامه تأسیس و نظارت بر دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی
1368.12.27 – .14ت 1116 – 1369.01.22 – 612
&سازمانهای دولتی – فرهنگ و هنر – مدنی – مراجع اختصاصی – نظام صنفی – هواپیمایی کشوری
&وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1368.12.27 بنا به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به استناد اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و‌با توجه به بند (18) ماده (2) قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مصوب 1365 آیین‌نامه تأسیس و نظارت بر دفاتر خدمات‌مسافرتی و جهانگردی را به شرح زیر تصویب نمود:
“آیین‌نامه تأسیس و نظارت بر دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی”
ماده 1 – تأسیس هر نوع دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی به وسیله اشخاص حقوقی، (اعم از بخش خصوصی یا دولتی) به منظور ارائه خدمات زیر‌منوط به اخذ پروانه طبق مقررات این آیین‌نامه می‌باشد.
1 – ترابری هوایی شامل صدور بلیط مسافرت هوایی، ذخیره جا، صدور بارنامه مسافر و یا هر نوع اقدام دیگر مربوط به ترابری هوایی مسافر با رعایت‌مقررات مربوط و دستورالعملهای مراجع ذیربط.
2 – انجام خدمات لازم در زمینه جهانگردی، تنظیم برنامه مسافرتهای دسته‌جمعی افراد و گروه‌ها و گشتهای داخلی، خارجی، زمینی، دریایی و هوایی با‌رعایت دستورالعملهای مراجع ذیربط.
ماده 3 – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرجع صدور پروانه و ابلاغ آراء و تصمیمات متخذه کمیته فنی و کمیته عالی می‌باشند.
تبصره – صدور پروانه جهت فعالیتهای موضوع بندهای (1) و (2) ماده (1) این آیین‌نامه منوط به اخذ اجازه نامه فعالیت در امور هواپیمایی از سازمان‌هواپیمایی کشوری است و چنانچه سازمان مذکور طبق ماده (18) قانون هواپیمایی کشوی مصوب 1328 در مورد اجازه‌نامه صادره تصمیم اتخاذ نماید،پروانه فعالیت به تبع آن اصلاح خواهد شد.
ماده 3 – متقاضی پروانه تأسیس دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی باید دارای شرایط ذیل باشد.
1 – تعلق صد درصد سرمایه به اتباع ایرانی.
2 – سپردن ضمانت‌نامه بانکی به منظور حسن انجام کار از یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال به تشخیص کمیته فنی و قابل تمدید در هر سال.
3 – ارائه محل مناسب برای دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی بر حسب دستورالعمل کمیته فنی.
تبصره 1 – مبلغ ضمانت‌نامه بانکی هر سه سال یک بار با توجه به شاخص قیمتهای کالا و خدمات که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌منتشر می‌شود، توسط کمیته فنی قابل تغییر می‌باشد.
تبصره 2 – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است یک سال پس از تاریخ لغو پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در صورت نبودن شاکی‌موضوع ماده (15) این آیین‌نامه،ضمانت‌نامه دریافتی را آزاد نماید.
تبصره 3 – برای تأسیس دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در شهرستانها متقاضیان بومی حق تقدم دارند.
تبصره 4 – دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی منحصراً باید در محل تأیید شده دائر گردد.
ماده 4 – در صورت موافقت کمیته موضوع ماده (8) این آیین‌نامه با تأسیس دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی، متقاضی باید نسبت به ایجاد شرکت(شخصیت حقوقی) جهت انجام وظایف دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی اقدام نماید تا پروانه مربوطه به نام شخص حقوقی صادر شود.
ماده 5 – مدیر عامل، رییس و اعضاء هیأت مدیره شرکت (شخصیت حقوقی) باید دارای شرایط زیر باشند:
1 – تابعیت کشور جمهوری اسلامی
2 – متدین به دین مبین اسلامی یا سایر ادیان رسمی شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
3 – حداقل سن (25) سال تمام.
4 – انجام خدمت وظیفه با معافیت دائم.
5 – داشتن اهلیت قانونی، عدم اشتهار به فساد اخلاق و عدم اعتیاد به مواد مخدر، نداشتن پیشینه محکومیت کیفری که موجب سلب حقوق اجتماعی‌گردد و نداشتن مشاغل و یا عضویت در سازمانهایی که موجب تحکیم مبانی رژیم گذشته بوده‌اند و یا عضویت و همکاری با آنها ضدیت با جمهوری‌اسلامی تلقی گردد، همچنین عدم هر گونه همکاری با ساواک منحله و گروهکهای ملحد.
6 – نداشتن سمت‌های فوق در دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی که بعد از بهمن سال 1357 پروانه فعالیت آنها لغو شده است.
تبصره – تشخیص تحقق شرایط فوق در مورد متقاضیان به عهده کمیته فنی موضوع ماده (8) این آیین‌نامه می‌باشد که پس از استعلام از مراجع ذیربط‌صورت می‌گیرد.
ماده 6 – شرکت (شخصیت حقوقی) متقاضی پروانه باید یک نفر را به عنوان مدیر فنی که دارای شرایط زیر باشد به کمیته فنی معرف نماید.
1 – کلیه شرایط مندرج در ماده (5) این آیین‌نامه.
2 – داشتن حداقل دیپلم متوسطه.
3 – داشتن سابقه کار مفید و اطلاعات کافی در زمینه شغلی مربوطه، به تشخیص کمیته فنی.
5 – موقعیت در امتحانات کتبی و مصاحبه به تأیید کمیته فنی.
تبصره 1 – مدیر عامل، رییس هیأت مدیره و یا هر یک از اعضاء هیأت مدیره در صورت داشتن شرایط مندرج در این ماده می‌تواند به عنوان مدیر فنی‌نیز تعیین شوند.
تبصره 2 – یک نفر نمی‌تواند مدیریت فنی بیش از یک دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی را هم زمان بر عهده گیرد و خدمت او باید به طور تمام وقت‌باشد.
ماده 7 – مدیران دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی (مدیر عامل، رییس و اعضاء هیأت مدیره و مدیر فنی) هر گاه یکی از شرایط مندرج در این‌آیین‌نامه را به تشخیص کمیته فنی از دست بدهند دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف واهد بود حداکثر ظرف مدت دو ماه فرد جدیدی را که‌واحد شرایط مذکور در این آیین‌نامه باشد معرفی نماید پس از انقضاء مهلت مقرر در صورت عدم معرفی فرد جدید فعالیت دفتر خدمات مسافرتی و‌جهانگردی به مدت (3) ماده به حال تعلیق درآمده و چنانچه پس از پایان مدت تعلیق فرد جدید واحد شرایط معرفی نشود پروانه دفتر لغو خواهد شد.
ماده 8 – به منظور جاری وظایف زیر کمیته‌ای مرکب از نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان هواپیمایی کشوری شرکت هواپیمایی‌جمهوری اسلامی ایران با معرفی کتبی بالاترین مقام مراجع مذکور به نام کمیته فنی نظارت بر تأسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی‌تشکیل می‌گردد:
1 – رسیدگی و تصمیم‌گیری در مورد درخواستهای متقاضیان جهت اجازه تأسیس دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی حداکثر ظرف مدت (6) ماه از‌تاریخ رسید درخواست به کمیته فنی.
2 – بررسی صلاحیت شغلی مدیر عامل، رییس و اعضاء هیأت مدیره و مدیر فنی.
3 – تأیید نام و محل دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی.
4 – رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد شکایات واصله و هر گونه تخلف دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی و سایر مواردی که به موجب این آیین‌نامه‌به عهده کمیته فنی نهاده شده است و صدور یکی از آراء زیر متناسب با تخلف.
الف – اخطار کتبی
ب – تعلیق (به مدت 3 تا 6 ماه)
ج – لغو پروانه
5 – بررسی گزارش بازرسان دستگاه‌های ذیربط و تصمیم‌گیری در مورد آنها.
تبصره 1 – کمیته فنی هر ماه یک بار در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل می‌گردد و در صورت لزوم بنا به تشخیص و درخواست کتبی هر یک از‌اعضاء، جلسات فوق‌العاده تشکیل خواهد شد.
تبصره 2 – مذاکرات و تصمیمات کمیته فنی تا قبل از اعلام رسمی محرمانه بوده و آراء صادره از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ذینفع و‌سازمانهای ذیربط دولتی اعلام می‌گردد.
تبصره 3 – تعلیق یا لغو پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی از طریق درج در روزنامه‌های کثیرالانتشار به آگاهی عموم خواهد رسید.
ماده 9 – هر یک از اعضاء کمیته فنی دارای حق رأی بوده و تصمیمات متخذه با اکثریت آراء قابل اجراء است.
تبصره 1 – کلیه آراء صادر از سوی کمیته فنی قطعی و لازم‌الاجرا بوده و فقط در مورد لغو پروانه چنانچه رأی صادره مورد اعتراض باشد دفتر خدمات‌مسافرتی و جهانگردی می‌تواند ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ کتبی رأی درخواست تجدید نظر نماید.
تبصره 2 – برحسب مورد و بنا به تشخیص کمیته فنی از نماینده دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی و یا نماینده مرجع ذیربط جهت ادای توضیحات‌بدون داشتن حق رأی دعوت به عمل می‌آید.
ماده 10 – در موارد تعلیق یا لغو پروانه از تاریخ ابلاغ کتبی رأی، دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف به اجرای مقررات زیر می‌باشد:
1 – در زمان تعلیق، دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف است از قبول تعهدات جدید خودداری نموده و صرفاً تعهدات قبلی خود را طبق‌دستورالعملهای مراجع ذیربط عمل نماید. در صورت عدم رعایت مراتب فوق به تشخیص کمیته فنی پروانه دفتر مربوطه لغو خواهد شد.
2 – در مورد لغو پروانه، دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی فقط ملزم به انجام تعهدات قبلی با توجه به دستورالعملهای مراجع ذیربط بوده و در‌صورت انجام هر گونه فعالیت در زمینه مربوط به این آیین‌نامه موضوع از طریق مراجع قضایی تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
ماده 11 – چنانچه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی ظرف مدت (3) ماده پس از اخذ پروانه بدون عذر موجه شروع به کار ننماید پروانه آن لغو‌خواهد شد.
ماده 12 – هرگاه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی بیش از (3) ماه بدون عذر موجه تعطیل و یا مدت (6) ماه غیر فعال باشد کمیته فنی پروانه آن را‌لغو خواهد کرد.
تبصره – تشخیص موجه بودن عذر مذکور در مواد (11) و (12) این آیین‌نامه به عهده کمیته فنی می‌باشد.
ماده 13 – دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف‌اند قبل از به ثبت رساندن هر گونه تغییر در امور مربوط به مدیریت، سهام، شرکاء، محل و نام‌موافقت کتبی کمیته فنی را کسب نمایند در غیر این صورت حسب تشخیص کمیته فنی پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی به حالت تعلیق‌درآمده یا لغو خواهد شد.
تبصره – انحلال شرکت (شخصت حقوقی) که به موجب قطعی شده باشد سبب لغو پروانه می‌گردد.
ماده 14 – مدیر عامل دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مستقیماً مسئولیت اجرای صحیح مفاد این آیین‌نامه و کلیه دستورالعملهای مراجع ذیربط را‌بر عهد داشته و در مواقع لزوم باید پاسخگو باشد.
تبصره – حضور مدیر عامل در محل دفتر ضروری است، رییس و یا نایب رییس هیأت مدیره در غیاب مدیر عامل پس از اطلاع به کمیته فنی، جانشین‌وی شناخته شده و حداکثر تا
مدت (3) ماه می‌تواند انجام وظیفه نماید.
در صورتی که در طول مدت مزبور فرد واحد شرایط دیگری به عنوان مدیر عامل معرفی نشود پروانه آن به مدت (3) ماه به صورت تعلیق در خواهد آمد‌و چنانچه تا پایان این مدت نیز فرد واجد شرایط دیگری معرفی نشود پروانه دفتر لغو خواهد شد.
ماده 15 – در صورت وارد نشدن خسارت به اشخاص حقیقی یا حقوقی در قبال ارائه خدمات دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موضوع بندهای (1)و (2) ماده یک این آیین‌نامه، مبلغ محکوم به موجب حکم دادگاه ذیصلاح از محل ضمانت‌نامه موضوع بند (2) ماده (3) این آیین‌نامه دریافت خواهد‌شد.
تبصره – دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موظف است ظرف یک ماه از تاریخ اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به تأمین مبلغ کسری‌ضمانت‌نامه اقدام نماید، در غیر این صورت پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی به مدت (3) الی (6) ماه به حالت تعلیق درآمده و چنانچه پس از‌مدت مزبور نیز مبلغ کسری ضمانت‌نامه تأمین نگردد، پروانه دفتر لغو خواهد شد.
ماده 16 – نام، نشانی کامل، شماره‌های تلفن و تلکس، میزان سرمایه، شماره و نوع پروانه باید حداقل به دو زبان فارسی و (انگلیسی، آلمانی، فرانسه و‌یا غربی) در سرلوحه نامه‌ها و مکاتبات دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی درج گردد.
ماده 17 – دفاتر خدمات مسافرتی موظفند اطلاعات، مدارک و اسناد مورد درخواست کمیته فنی در زمینه فعالیت و پرسنل خود را در اختیار وزارت‌فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دهند. در غیر این صورت در مرتبه اول پروانه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی برای مدتی به تشخیص کمیته فنی‌تعلیق و در صورت تکرار، پروانه دفتر لغو خواهد شد.
ماده 18 – کمیته عالی مرکب از افراد زیر به منظور رسیدگی به اعتراضات واصله نسبت به آراء کمیته فنی در زمینه لغو پروانه دفتر خدمات مسافرتی و‌جهانگردی تشکیل می‌گردد.
1 – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2 – رییس سازمان هواپیمایی کشوری.
3 – مدیر عامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران.
تبصره 1 – مهلت وصول اعتراضات حداکثر یک ماه پس از تاریخ ابلاغ تصمیم کمیته فنی است.
تبصره 2 – کمیته عالی پس از استماع توضیحات اعضاء کمیته فنی و مدیر عامل دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مربوطه اعلام رأی خواهد کرد، که‌رأی فوق قطعی و لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده 19 – از تاریخ تصویب این آیین‌نامه کلیه دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مجاز، مکلفند ظرف مدت (6) ماه وضعیت خود را با مفاد آن تطبیق‌دهند و در غیر این صورت پروانه اینگونه دفاتر از درجه اعتبار ساقط خواهند شد.
ماده 20 – شهربانی جمهوری اسلامی ایران و سایر مراجع انتظامی ذیصلاح مکلفند به تقاضای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ادامه فعالیت دفاتر‌خدمات مسافرتی و جهانگردی که پروانه آنها به حالت تعلیق درآمده و یا لغو شده است و مؤسسات غیر مجازی که به امور مسافرتی و جهانگردی‌مبادرت می‌نمایند، جلوگیری به عمل آورند.
ماده 21 – مؤسساتی که به فعالیتهایی غیر از فعالیتهای این آیین‌نامه اشتغال دارند به هیچ عنوان نباید از نام دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی استفاده‌کنند.
ماده -22 مؤسسات دولتی مشمول این آیین‌نامه ملزم به احراز آن دسته از شرایط مندرج در این آیین‌نامه که بر اساس دولتی بودن آنها موضوعیت‌ندارند، نمی‌باشد.
ماده 23 – این آیین‌نامه مشتمل بر (23) ماده و (19) تبصره می‌باشد که از تاریخ تصویب لازم‌الاجراء بوده و کلیه مقررات و آیین‌نامه‌های مغایر با آن از‌درجه اعتبار ساقط است.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور
